Milli.az-ın yayımladığı və Ölkə.az-ın sosial media paylaşımı ilə viral olan xəbərdə Azərbaycanda 13 yaşlı uşağa “cinsiyyət dəyişdirmə əməliyyatı” (gender adaptasiya əməliyyatı nəzərdə tutulur) edildiyi iddia olunur. Xəbərdə ailə və həkimlərin qərarı ilə azyaşlının əməliyyat olunduğu, bundan əvvəl uzun müddət psixoloji dəstək aldığı vurğulanır. Media hadisəni “azyaşlının cinsini dəyişdirməsi ” kimi təqdim etsə də, əslində, xəbərdə interseks bir uşağın öz razılığı olmadan bədəninə tibbi müdaxilə edilməsi hadisəsi yer alır.
Qeyd edək ki, xəbər eyni başlıqla 2023- ildə e-saglam.az adlı saytda dərc edilib. Lakin, bu il xəbər yenə eyni başlıqla Ölkə.az və digər sosial mediada fəaliyyət göstərən səhifələr tərəfindən tirajlanılıb. Bənzər hadisənin təkrar etdiyi, yoxsa daha çox baxış sayı qazanmaq uğrunamı xəbərin iki il sonra yenidən dərc edilib edilməməsi məlum deyil. Xəbərin sosial mediada tirajlandığı versiyada həkimin videosu yerləşdirilməyib, amma vebsayt üzərindən axtarış etdikdə xəbərdə mövzu ilə əlaqəli həkim videosu olduğu da görünür. Kontekstindən və istifadə edilən köhnəlmiş “hermafrodit” ifadəsindən aydın olur ki, söhbət interseks uşaqdan gedir. Dünya Səhiyyə Təşkilatı, BMT və insan hüquqları təşkilatları interseks axtalanmasını zorakı və geri dönməz tibbi müdaxilə kimi qiymətləndirir. Bu xəbərdə də göründüyü kimi bu tip əməliyyatlar uşağın öz bədəni və gələcək həyatı ilə bağlı qərar vermə hüququnu əlindən alır.
Həmçinin, bu xəbər portalları etik qaydaları pozaraq xəstəxanadan əməliyyat görüntüləri yayımlayıb. Media bu cür hallarda, xüsusilə interseks və ya trans mövzularında, tibbi və hüquqi çərçivəni, həmçinin beynəlxalq insan hüquqları normalarını nəzərə almaq əvəzinə, hətta, azyaşlıların həyatını da reytinq obyektinə çevirir.
İnterseks uşaqların cinsi və anatomik xüsusiyyətləri üzərində uşağın razılığı olmadan edilən “normallaşdırma” əməliyyatları illərdir insan hüquqları müdafiəçilərinin gündəmindədir. Azərbaycanda bu hadisə, bu tip əməliyyatların nə qədər nəzarətsiz aparıldığını göstərən nadir nümunələrdən biridir.
